Een proef vanuit ziekenhuis Nij Smellinghe heeft niets opgeleverd, brede invoering komt daardoor nu moeizaam van de grond. Een te wijde buikslagader kan barsten en dat leidt nogal eens tot de dood.

Overlijden

Tegen de achthonderd mensen overlijden er jaarlijks aan, met name oudere mannen die gerookt hebben. De kans op een breuk van de aorta is te voorspellen met een vrij eenvoudige echo. Is de buikslagader op zo’n foto breder dan 5,5 centimeter dan wordt een operatie aanbevolen. Een vaatchirurg plaatst dan een soort binnenband, een stent, in die buikslagader zodat er geen kans meer is op knappen.

Plan

Vaatchirurgen van Heelkunde Friesland hebben een ambitieus plan om alle 65-jarige mannen in Noord-Nederland te checken op zo’n verwijde aorta. Ze willen een busje aanschaffen met een echo-apparaat er in en daarmee langs huisartsenpraktijken rijden. Die huisartsen kunnen dan alle 65-jarige mannen uit hun praktijk uitnodigen, ze krijgen een echo en vervolgens een advies wat er mee te doen. Het plan ligt klaar, compleet met een financiële onderbouwing. Maar er liggen zoveel partijen dwars dat het de vraag is of het van de grond komt. De gesprekken zijn al twee jaar bezig.

Proef

Vanuit Nij Smellinghe is in 2014 een proef gedaan met het project. 335 Mannen uit Oost-Friesland en West-Groningen werden onderzocht. Geen van die mannen had een verwijde aorta zodat niemand geopereerd hoefde te worden. Uit onderzoek van Zorgbelang Fryslân blijkt dat maar weinig mannen angstig werden door het onderzoek en de tevredenheid van de deelnemers was met een rapportcijfer 8,5 bijzonder hoog.

Het kende dus weinig voordelen maar ook geen nadelen. ,,Er zijn misschien geen mannen daadwerkelijk gered van een gescheurde aorta maar er is helaas wel een sterfgeval te betreuren geweest van iemand die juist niet meedeed’’, zegt vaatchirurg Marald Wikkeling. Eén man reageerde twee keer niet op een oproep om te komen voor het onderzoek, belandde uiteindelijk met een gescheurde aorta in het ziekenhuis en overleed.

Onverstandig

Reden genoeg om toch verder te gaan, vinden de vaatchirurgen. Maar de landelijke Vereniging voor Vaatchirurgie vindt dergelijk onderzoek onverstandig. Volgens voorzitter professor Ron Balm is de kans groot dat veel mannen ongerust worden door zo’n onderzoek en is het de vraag of er veel risicogevallen gevonden worden. Bovendien gaat het onderzoek en eventuele vervolgbehandelingen geld kosten dat elders in de gezondheidszorg beter besteed zou kunnen worden. De verwijde aorta komt slechts bij twee op de honderd mannen van 65 jaar voor en dat aantal daalt de komende jaren doordat minder mannen roken.

Preventie

Het ministerie van Volksgezondheid heeft om vergelijkbare redenen ook niet gekozen voor een algemeen bevolkingsonderzoek. Volgens de Wet op het Bevolkingsonderzoek is het niet toegestaan zo’n onderzoek aan de algemene bevolking aan te bieden.

De noordelijke chirurgen willen de wettelijke bezwaren omzeilen door het een preventief onderzoek te noemen. Ze richten zich dan alleen op rokers of ex-rokers. Wikkeling wijst erop dat er in Noord-Nederland meer mannen zijn die roken of gerookt hebben en ook om andere redenen meer risico lopen dan gemiddeld.

Bovendien is het onderzoek zoals de chirurgen het in het Noorden gaan uitvoeren vrij goedkoop. Landelijke berekeningen van de kosten komen veel hoger uit.

Afspraken

De vaatchirurgen proberen afspraken te maken met De Friesland Zorgverzekeraar over vergoeding van het onderzoek. Een stichting van De Friesland vergoedde immers ook de proef in Nij Smellinghe in 2014.

Maar tot nu toe geeft de verzekeraar niet thuis. De kans is te groot dat gezonde mannen angst wordt aangepraat, zeker als ze wel een enigszins verwijde aorta hebben maar niet erg genoeg om te opereren, zo luidt een bezwaar. ,,Bovendien is er wetenschappelijk niet genoeg overeenstemming en willen de landelijke autoriteiten er ook niet aan’’, zegt de woordvoerder van De Friesland.

Bron: Dagblad van het Noorden