Hartchirurg Wim Morshuis voerde honderden bypasses uit aan het hart. Hoe gaat dat in zijn werk?

‘Bij een vernauwing van de kransslagaders, die zuurstof en voedingsstoffen naar het hart transporteren, verzuurt de hartspier als het ware. Patiënten krijgen last van pijn op de borst en een beperkt uithoudingsvermogen. In het ernstigste geval treedt een infarct op. Een bypass, een omleiding die bloed voorbij de vernauwing brengt, kan dan een oplossing zijn.

‘Bepalen of je wel of niet gaat opereren is het belangrijkste en moeilijkste van de hele operatie. Niet iedere patiënt kan een operatie aan, bijvoorbeeld bij een zwak hart. Ga je opereren, dan praat je uitgebreid met de patiënt over de procedure. Vertrouwen in de operatie is zeer belangrijk voor het herstel.

‘Voor de operatie nemen we met het hele operatieteam, de verpleegkundigen en de patiënt de procedure door. Wanneer de patiënt in slaap is, checken we nogmaals of alles duidelijk is. Pas dan opereren we.

‘Je opent de borstkas en sluit de hart-longmachine aan. Die neemt vlak voor het hart bloed uit het lichaam, voorziet het van zuurstof en brengt het terug in de grote lichaamsslagader. Daarna leg je het hart stil door een klem op de grote lichaamsslagader te plaatsen en bloed van de patiënt met verlammende stoffen of een koude beschermvloeistof in te spuiten.

‘Het liefst nemen we voor de omleiding bloedvaten die van de armslagader naar de borstwand lopen. Die bloedvaten maak je los aan de kant van de borstwand en leid je om naar het hart, zodat direct vanaf de armslagader bloed naar het hart stroomt. Kan de patiënt zo’n bloedvat uit de borst niet missen, bijvoorbeeld bij diabetes, dan gebruik je er een uit een arm of been, uitgenomen tijdens het openen van de borstkas.

‘Nadat de verbindingen zijn gemaakt, haal je de klem van de grote lichaamsslagader. Het hart vult zich met zuurstofrijk bloed en begint te kloppen, eventueel na een elektrisch schokje. Als alles stabiel is en er geen bloedingen zijn, sluit je het borstbeen met staaldraden.

‘Complicaties komen weinig voor bij deze ingreep. Gaat het toch mis, dan ben je omringd door ervaren mensen, iedereen draagt zijn steentje bij. Maar als chirurg is het wel jouw patiënt, jij legt verantwoording af. Dat kan zwaar zijn. De meeste patiënten vergeet je uiteindelijk. De patiënten waarbij het fout ging ken je bij naam en toenaam.

Wim Morshuis (1956) is hoogleraar cardio-thoracale chirurgie (borstkasholte) en afdelingshoofd aan het Radboud universitair medisch centrum in Nijmegen. Hij specialiseerde zich in hartchirurgie en voerde vele honderden bypasses uit. In 1994 promoveerde hij op de behandeling van borstkasafwijkingen. Hij was betrokken bij de introductie van minimaal invasieve operatietechnieken, die zo min mogelijk schade aanrichten.

Bron: Volkskrant plus, Niels Waarlo, 30 maart 2018